اداره کل منابع طبیعی و آبخیرداری استان کردستان در سال 1403 اقدامات گسترده ای برای انجام وظایف انجام داده و در این راستا پایگاه خبری اندیشه کُرد در گفت‌وگویی تفصیلی با بهزاد شریفی پور مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کردستان به بررسی بخشی از این اقدامات پرداخته است که در ادامه می خوانید:
آقای شریفی‌پور در این گفت‌وگو می‌‌گوید: سال گذشته، شاهد تنوع قابل توجهی در تولید نهال در نهالستان‌های استان بودیم. توانستیم ۲۱ گونه مختلف از درختان و درختچه‌های بومی و غیربومی شامل بنه، بلوط، زالزالک، گلابی جنگلی و گونه‌های زینتی مانند ارغوان و افرا را تولید کنیم. این تنوع به منظور پاسخگویی به نیازهای مختلف طرح‌های جنگل‌کاری، توسعه فضای سبز و همچنین استفاده در طرح‌های زراعت چوب صورت گرفته است.
چه میزان نهال تولید و چه میزان عرصه برای کاشت شناسایی شده است؟
در راستای طرح زراعت چوب که از برنامه‌های مهم ما در جهت تامین چوب مورد نیاز کشور است، بیش از ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار اصله نهال صنوبر نیگرا تولید در سال 1403 تولید شد. علاوه بر این، بیش از ۷۰۰ هکتار از اراضی و مستثنیات در سطح استان شناسایی شده است که قابلیت کاشت این گونه سریع‌الرشد را دارند و در برنامه‌های آتی مورد کشت قرار خواهند گرفت.
اقدامات اداره کل در زمینه جنگل‌کاری و توسعه فضای سبز در سال گذشته چگونه بوده است؟
جنگل‌کاری و توسعه فضای سبز از اولویت‌های اصلی ماست. در سال ۱۴۰۳، ۳۶۰ هکتار از پارک جنگلی صلوات‌آباد سنندج را تحت پوشش جنگل‌کاری و درختکاری قرار دادیم که نقش مهمی در بهبود وضعیت زیست‌محیطی و تفرجگاهی این منطقه دارد. همچنین با مشارکت مردم و سازمان‌های مردم‌نهاد، در پویش‌های “در سایه مادر” و “به نام پدر” نیز فعالیت‌های گسترده‌ای برای کاشت هزاران اصله نهال و بذر انجام شد. علاوه بر این، طرح آموزشی و ترویجی “هر مدرسه یک نهالستان” در ۴۰ مدرسه استان اجرا شد که هدف آن آموزش و فرهنگ‌سازی در زمینه اهمیت درخت و فضای سبز در بین نسل جوان است.
در حوزه بهره‌برداری از محصولات فرعی جنگلی و مرتعی چه فعالیت‌هایی صورت گرفته و چه میزان درآمد حاصل شده است؟
واحد بهره‌برداری این اداره کل در سال گذشته فعالیت‌های قابل توجهی در زمینه تنظیم و نظارت بر قراردادهای بهره‌برداری از محصولات فرعی داشته است. در مورد شیره «سقز»، ۱۳ قرارداد در ۱۳ روستای شهرستان‌های کامیاران، سنندج و سروآباد تنظیم شد که منجر به برداشت ۹۹۰ کیلوگرم محصول و وصول بیش از ۱۰۱ میلیون تومان بهره مالکانه شد.
در حوزه تولید کتیرا نیز ۶ مجوز برداشت در ۶ روستای سنندج و کامیاران صادر شد که حاصل آن برداشت ۲۴۸ کیلوگرم کتیرا با بیش از ۴۶۵ میلیون تومان بهره مالکانه بود.
البته این را باید اضافه کنم که به دلیل برخی مشکلات مانند آتش‌سوزی در مراتع، در برخی مناطق محدودیت‌هایی در برداشت اعمال شد.
همچنین در زمینه برداشت گردوهای ملی، ۱۸ قرارداد در ۱۸ روستا در شهرستان های سقز، کامیاران و سنندج منعقد شد که منجر به برداشت ۳۸۵۲ کیلوگرم گردو و وصول بیش از یک میلیارد تومان بهره مالکانه شد.
در خصوص کنگر نیز، ۶۰ تن در قالب طرح‌های بهره‌برداری در کامیاران و دیواندره و ۲۵ تن نیز به صورت برداشت آزاد در سنندج برداشت شد که در مجموع ۸۵ تن کنگر با بهره مالکانه حدود ۸۲ میلیون تومان برداشت شده است.
در مورد صدور مجوز کارگاه‌های تولید ذغال صنعتی چه سیاستی را دنبال می‌کنید؟
با توجه به اهمیت حفظ منابع جنگلی و جلوگیری از تخریب آن‌ها، در صدور مجوز برای کارگاه‌های تولید ذغال صنعتی بسیار محتاط عمل می‌کنیم. پس از صدور دو مجوز در سال‌های گذشته، در سال ۱۴۰۳ هیچ مجوز جدیدی صادر نشد و با ۶ درخواست جدید نیز به دلیل نگرانی‌های زیست‌محیطی و ارزیابی محدودیت منابع تولید، مخالفت گردید. اولویت ما حفظ منابع ملی استان است.
در مورد درخواست‌های صادرات چوب گردو چه تصمیمی اتخاذ شد؟
درخواست‌هایی برای صادرات چوب فرآوری شده گردو به صورت قنداق اسلحه به کشورهای همجوار داشتیم. پس از بررسی‌های کارشناسی، مشخص شد که چوب‌های پیشنهادی فاقد فرآوری لازم برای صادرات به عنوان کالای نهایی هستند.
از این رو، با این درخواست موافقت نشد. لازم به تاکید است که بر اساس قوانین ملی و دستورالعمل‌های گمرکی، صادرات چوب خام ممنوع است و تنها چوب‌هایی که به طور کامل فرآوری و دارای ارزش افزوده باشند، اجازه صادرات خواهند داشت.
برداشت غیرمجاز محصولات جنگلی و مرتعی یکی از مشکلات جدی این حوزه است در این خصوص چه اقداماتی انجام داده اید؟
برداشت هرگونه محصول فرعی جنگلی و مرتعی بدون مجوز و خارج از چارچوب طرح‌های مصوب، غیرقانونی و مصداق قاچاق است. ما به طور جدی با این موضوع برخورد می‌کنیم و گشت‌های حفاظتی ما به طور مستمر در سطح استان فعال هستند. هرگونه تخلف در این زمینه شناسایی و متخلفین به مراجع قضایی معرفی خواهند شد. از مردم عزیز استان نیز تقاضا داریم در صورت مشاهده هرگونه برداشت غیرمجاز، مراتب را از طریق سامانه ۱۵۰۴ و یا ۱۳۹ به یگان حفاظت منابع طبیعی اطلاع دهند.
کاشت گیاهان دارویی در عرصه‌های ملی یکی از پتانسیل های مهم برای اشتغال زایی است در این مورد چه اقداماتی در سال گذشته انجام شده است؟
کاشت گیاهان دارویی در عرصه‌های ملی می‌تواند فرصت مناسبی برای توسعه اقتصادی و اشتغالزایی در مناطق روستایی باشد، اما این کار باید بر اساس مطالعات دقیق و رعایت اصول فنی و زیست‌محیطی انجام شود. بر اساس دستورالعمل‌های موجود، متقاضیان می‌توانند طرح‌های خود را برای بررسی و تأیید به اداره کل ارائه دهند. در سال جاری نیز سه طرح در این زمینه دریافت شد که پس از بررسی‌های اولیه، به دلیل نداشتن شرایط فنی مناسب و بیلان توجیهی، جهت اصلاح به شهرستان‌های مربوطه عودت داده شدند. ما آمادگی داریم پس از دریافت طرح‌های اصلاح شده و واجد شرایط، نسبت به اجرای آن‌ها اقدام نماییم.
در بخش مربوط به واحد مرتع، چه دستاوردهایی در سال ۱۴۰۳ حاصل شده است؟
در واحد مرتع نیز اقدامات مثبتی انجام شده است. یکی از مهم‌ترین آن‌ها، قرار گرفتن مجدد ایستگاه تولید بذر حمدالله طهماسبی پس از سال‌ها وقفه در چرخه تولید بذر مرتعی است که خوشبختانه توانستیم ۵ تن بذر مرتعی از این ایستگاه تولید کنیم. این امر نقش مهمی در تامین بذر مورد نیاز استان کردستان و حتی هفت استان دیگر کشور داشته است. علاوه بر تولیدات ایستگاه، موفق به خرید و تامین سه تن بذر گیاهی مرتعی دیگر نیز شدیم. همچنین، پروژه‌های بیولوژیکی به میزان ۳۵۰ هکتار با استفاده از اعتبارات دولتی و مشارکت بهره‌برداران در سطح مراتع استان اجرا شده است. در زمینه بهره‌برداری از مراتع نیز، میزان بهره حق علف‌چر وصول شده بالغ بر ۵۵۰ میلیون تومان بوده است.
عملکرد یگان حفاظت منابع طبیعی استان در سال ۱۴۰۳ چگونه بوده است؟
یگان حفاظت منابع طبیعی استان در سال گذشته عملکرد بسیار مطلوبی داشته است. همکاران ما موفق به ثبت ۳۱۳۹ فقره گزارش مردمی شدند که صحت ۸۲ درصد آن‌ها مورد تایید قرار گرفت. در زمینه برخورد با تخلفات، ۲۲۳۹ فقره پرونده در ارتباط با مواد قانونی حفاظت و بهره‌برداری تشکیل شده که نسبت به سال گذشته ۱۷ درصد افزایش داشته است. در حوزه قاچاق فرآورده‌های جنگلی و مرتعی، ۷۰ فقره محموله قاچاق شامل ۴۱۹ متر مکعب چوب، ۱۶۰۴ کیلوگرم ذغال و ۲۶۱۰ کیلوگرم محصولات فرعی کشف و ضبط شده که در این زمینه نیز با رشد ۸۹ درصدی نسبت به سال قبل مواجه بوده‌ایم.
در زمینه مقابله با تخریب و تصرف اراضی ملی چه اقداماتی صورت گرفته است؟
متاسفانه، تصرف و تخریب اراضی ملی همچنان یکی از چالش‌های ماست. در سال ۱۴۰۳، ۲۰۰۳ فقره پرونده تخریب و تصرف اراضی ملی موضوع ماده ۵۵ برای ۲۱۹۸ هکتار از اراضی استان تشکیل شده است. همچنین، ۱۱۶ فقره پرونده قطع درختان موضوع ماده ۲۲، ۲۳ فقره پرونده بوته‌کنی موضوع ماده ۲۳، ۹ فقره پرونده کوره ذغال غیرمجاز موضوع ماده ۴۹، ۱۰ فقره پرونده کت زدن و سوزاندن درختان موضوع ماده ۲۶ و ۸ فقره پرونده چرای غیرمجاز دام موضوع ماده ۴۴ مکرر تشکیل شده است. در راستای بازپس‌گیری اراضی تصرف شده، ۱۳۲۱ فقره حکم قضایی خلع ید به مساحت ۱۰۷۵ هکتار از اراضی جنگلی و مرتعی به اجرا درآمده که نسبت به سال گذشته ۹ درصد افزایش داشته است.
در زمینه اطفای حریق در عرصه‌های جنگلی و مرتعی چه عملکردی داشته‌اید؟
خوشبختانه با تلاش نیروهای یگان حفاظت و همکاری مردم و سایر دستگاه‌های امدادی، موفق به اطفای ۲۲۶ فقره حریق در سطح ۳۱۶۵ هکتار از اراضی جنگلی و مرتعی استان شدیم. همچنین، اکیپ عملیاتی ویژه استان نیز در راستای اجرای احکام قلع و قمع، ۴۵ فقره حکم را به مساحت ۲۲۷۴۶۴ متر مربع اجرا کرده است. علاوه بر این، ۹ فقره تبصره ۱ ذیل ماده ۵۵ به مساحت ۴۲۰۰۰ متر مربع اجرا و ۹ باب کوره ذغال غیرمجاز منهدم شده است. در جریان این اقدامات، ۱۲۰۰ کیلوگرم زغال و ۲۰۰ کیلوگرم چوب بلوط قاچاق نیز کشف و ضبط شده است.
